Van landbouw naar toerisme
1800 – De bevolking, bestaande uit 857 zielen, verdiende zijn brood in de landbouw en aanverwante beroepen zoals smid, zadelmaker enz.
De landbouw was zeer kleinschalig en diende in hoge mate voor eigen levensonderhoud.
1830 – Er zijn vier bierbrouwerijen, een distilleerderij, een water- en een windmolen. Verder twee mandenmakers, een chocoladefabrikant en een touwslager.
1860 – Er was nu ook een oliemolen op stoom en er ontstond steenproductie langs de Maas in Velden. In de gemeente werd op zes plaatsen stroop gefabriceerd.
In de dorpen ontstaat meer kleinschalige nijverheid en ambachtelijkheid. We krijgen bakkers, kleer- en schoenmakers, winkels met een sortering van grutterswaren tot petroleum en klompen. In de Koestraat in Arcen vestigden de gebroeders Timmermans een sigarenfabriek.
- Boerenleenbank in Arcen opgericht.
- Bierbrouwerij ”De Vriendenkring”opgericht. De kleine brouwerijen verdwenen.
1936
In Arcen wordt de VVV (Vereniging ter bevordering van het Vreemdelingen Verkeer) opgericht.
Vanaf 1945 zien we modernisering, schaalvergroting en groei o.a. door
* de ontwikkeling van een bedrijventerrein in Lomm met de vestiging van hoogwaardige industrie.
* nieuwbouw, met name de projecten Velden Oost en Hasselderheide
* opkomst van de campings in de jaren 60 en bungalowparken.
* gestructureerde aanpak van het toerisme en de vestiging van de
Kasteeltuinen, het Thermaalbad en de Hertog Jan Brouwerij.
* de nadruk te leggen op het toerisme, door de gemeente ondersteund met
haar logo, Arcen en Velden, Kuur Natuur en Cultuur.
Van kiezelweg tot hoogwatergeul
1845 – 1847 Aanleg van de kiezelweg 1e klasse tussen Venlo en Nijmegen
1853 Stoombootdienst Venlo Rotterdam opgericht (N.V. Bergerboten) Deze raderboot (de raaierboët) doet ook Arcen aan. Op zaterdag marktboot v.v. naar Venlo.
1883 Spoorlijn Venlo Nijmegen geopend. Postwagen Venlo – Nijmegen uit de roulatie.
1883 2 augustus. Telefoonverbinding Venlo Arcen gereed. Er kunnen telegrammen verzonden worden via het telegraafkantoor van Venlo. Telefoneren is pas mogelijk na 1900.
1912 Velden krijgt telefoon. Centrale stond bij Vosbeek
1913 – 1920 Kanalisatie van de Maas. Schepen tot 2000 ton konden nu over de Maas.
1913 Tramlijn MBS Venlo Nijmegen geopend. De locomotief heette het “Strijkijzer”. Op 17 november 1944 rijdt de laatste tram. Op het traject kwamen de bussen van de Zuidooster.
1920 Asfaltering van de rijksweg. De fietspaden langs de rijksweg zijn van ca 1935
1929 Elektriciteit in Velden
1935 Elektriciteit in Lomm. In het Hanik pas in 1955.
1936 Elke zaterdag wordt in Arcen het huisvuil opgehaald met de “Dreksker”
1949 Elke vrijdag komt in Velden de “gemeente –vuilnisophaaldienst-kar”. Bemensing: T. v.d. Haghen en later Karel Haanen “Donker Karel”.
1950 Aanleg waterleiding. Iedereen had een pomp of put. Het Hanik kreeg pas in 1950 telefoon en in 1963 waterleiding.
1950 Aanleg riolering in Velden
1959 Aanleg dubbelbaans rondweg in Arcen
1965 Riolering en trottoirs in Lomm
1965 Aanleg A-67
1970 Aardgas in de gemeente.
1970 Begin bouw Velden-Oost
2007 Aanleg hoogwatergeul in Lomm
(foto) Het Gemeentehuis van de Mairie de Velden,
het aan de markt in Velden gelegen Scholtishuis, dat in 1969 werd afgebroken.
(foto) Het Gemeentehuis van de Gemeente Arcen en Velden, gebouwd in 1867 in de Kerkstraat in Arcen en na de 2e wereldoorlog afgebroken.
Na de 2e wereldoorlog bleek het bestaande gemeentehuis in Arcen aan vervanging toe.
Over de plaats hiervan raakte de gemeenteraad ernstig verdeeld. De Arcense raads-lieden meenden op historische gronden hierop aanspraken te kunnen maken. De Veldense raadslieden echter waren de mening toegedaan dat op basis van inwoneraantal Velden de enige juiste locatie zou zijn.
Op 26 juli 1946 vonden de eerste naoorlogse gemeenteraadsverkiezingen plaats. Van de samenstelling van de nieuwe raad zou het afhangen of het nieuwe gemeentehuis in Arcen of in Velden zou komen. De uitslag van die eerste verkiezing (Arcen-Lomm 970 stemmen/5 zetels en Velden 971 stemmen/6 zetels) werd bij koninklijk besluit echter ongeldig verklaard. Aangetoond werd namelijk dat een kiezer in Velden zijn stem had uitgebracht ná sluitingstijd van het stembureau.
Op 27 oktober 1947 vonden nieuwe verkiezingen plaats waarvan na intensieve campagnes in Arcen en in Velden de stemuitslag resulteerde in 6 zetels voor Arcen/Lomm en 5 voor Velden.
Dit resulteerde er in dat het nieuwe gemeentehuis gevestigd zou worden aan de Markt in Arcen, hetgeen eveneens resulteerde in de actie van enkele Veldense raadsleden om voor Velden aansluiting te zoeken bij de gemeente Venlo.
(foto) Het nieuwe Gemeentehuis aan de Markt in Arcen, architecten Kroppenhöller en Stoks, direct na oplevering in 1952. De Markt heette vanaf toen Raadhuisplein.
(foto’s) Fotogalerij burgemeesters, B&W 2009 en de voltallige Raad 2009.
Gemeentelijke organisatie
De Gemeente wordt naast het college van Burgemeester en twee wethouders, bestuurd door de gemeenteraad bestaande uit in 1839 al 7, later 11 en sinds ….. 13 leden.
In b.v. 1839 moesten 8 ambtenaren de gemeente draaiende houden, in 1955 was dit aantal nog slechts 15
. Op 1 januari 2009 was het ambtenarenkorps gegroeid naar 61 mannen en vrouwen.
Kende de gemeente in b.v. 1955 nog een begroting groot Hfl. 433.054,–, voor het boekjaar 2009 bedroeg deze € ……..
Herindeling: van plannen en perikelen tot fusie
Aan de fusie van de gemeente Arcen en Velden met de gemeente Venlo, per 1 januari 2010, zijn de afgelopen decennia meerdere herindelingplannen of pogingen vooraf gegaan.
- De eerste poging speelt rond 1950 toen met name twee Veldense gemeenteraadsleden
(Deenen en van Keeken) actie voerden om Velden los te weken van Arcen en als zelfstandige gemeente verder te gaan, of als dorp aansluiting te zoeken bij Venlo. Frustratie over de besluitvorming over het nieuw te bouwen gemeentehuis speelde hierbij een grote rol.
2) In 1970/1971 werd in het Ontwikkelingsorgaan Noord Limburg, waarin de gemeenten een samenwerkingsverband vormden, een studie geïnitieerd naar de wenselijkheid van een herindeling in Noord Limburg. De drijvende kracht hierachter was de gemeente Venlo die het noodzakelijk vond om de omliggende gemeenten, waaronder Arcen en Velden, in te lijven.
In de omringende kleine gemeenten ontstond een duidelijk protest waardoor deze eenzijdige annexatiepoging van Venlo mislukte.
3) De volgende poging vond plaats in het jaar 1985, ditmaal op initiatief van de Provincie. Ook nu was er geen draagvlak in onze gemeente en er werden nog grotere acties als in de begin jaren ‘70 op touw gezet. Overal verschenen stickers en posters met de tekst “Arcen Lomm en Velden bij Venlo, dat nooit!! “. Door de gemeente werd professor Derksen van de Leidse faculteit bestuurskunde ingehuurd, die een gedegen rapport op tafel legde. Mede hierdoor verdwenen ook nu de plannen in de prullenbak.
4) Het gegeven dat door Den Haag steeds meer taken bij de gemeente op het bordje worden gelegd, de daarbij vereiste specialisatie, optredende organisatie- en financierings- problemen, maakten na het jaar 2000 voor de kleinere gemeenten het opgaan in een groter geheel weer actueel. Ook voor de grotere gemeenten betekende herindeling of fusie voordelen. Met enige dwang van de Provincie werd het initiatief hiertoe in eerste instantie echter aan de gemeenten gelaten.
Tijdens een tweedaags “heiberaad” op 22 en 23 november 2007 in Baarlo wordt door de gemeenteraad unaniem tot een fusie besloten, waarbij Horst aan de Maas en Venlo de meest logische partners zijn. Aansluiting bij Bergen wordt niet logisch gevonden.
Na een nader onderzoek naar de partneropties Horst aan de Maas en Venlo, een drietal
informatieavonden voor burgerij en bedrijfsleven en oriënterende bezoeken van en aan
de beoogde partners, werd door de gemeenteraad tijdens een speciale raadsvergadering in de Kiésstölp Velden op 13 maart 2008 unaniem besloten samen te gaan met de gemeente Venlo.
Ditmaal natuurlijk links en rechts ook verdeelde meningen over noodzaak en of aangezochte partner, echter in tegenstelling tot eerdere periodes geen of nauwelijks protest vanuit de burgerij.
De belangrijkste oorzaak hiervan is dat deze keer gesproken wordt over een fusie tussen gelijkwaardige partners, die in goed overleg en in een rustige sfeer de aansluiting met elkaar voorbereiden.
De 2e Wereldoorlog
Natuurlijk was vanaf de 10e mei 1940 de oorlog merkbaar en hadden de Duitsers hun aanwezigheid en bedoelingen laten gelden, maar gechargeerd gesteld begon de tweede wereldoorlog voor de gemeente Arcen en Velden pas in 1944. Hoewel de nabijheid van het vliegveld Venlo zich wel degelijk deed gelden, greep de oorlog tot 1944 nauwelijks in het dagelijkse leven in. Opmerkelijk daarbij is de inrichting door de Duitsers van een schijnvliegveld in 1942 in Schandelo. Vanaf 1944 veranderde de situatie echter. De mannelijke inwoners werden door de bezetters gedwongen tot het verrichten van allerlei arbeid, er kwam inkwartiering en vanaf de overzijde van de Maas vond artillerie beschieting plaats. De gemeente lag in het frontgebied, hetgeen leidde tot doden en gewonden onder de burgerbevolking en aanzienlijke materiële schade.
10 mei 1940 – bezetting door Duitse troepen. 2 Arcense en een 1 Lommse militair
gesneuveld
1941 – bouw van een kampement aan de Maliebaan in Arcen t.b.v. de
Nederlandse Arbeidsdienst met aan de Leermarkt een exercitieterrein.
1942 – in Schandelo wordt een schijnvliegveld aangelegd
1943 – 7 Limburgse verzetstrijders worden op de Hamert gefusilleerd.
nov 1944 – artilleriebeschietingen vanaf overzijde Maas
17 nov 1944 – 15 open wagens getrokken door een tractor naar Venlo, vol met voor de
Arbeitseinsatz opgepakte mannen.
2 dec 1944 – torenspits kerk Velden wordt afgeschoten
9 dec 1944 torenspits kerk Arcen wordt afgeschoten. Veldendorp evacueert naar
Schandelo.
9 jan 1945 – evacuatie van Arcen, Lomm en Velden naar het noorden
3 mrt1945 – bevrijding gemeente door Amerikaanse troepen
De Maas, vriend en vijand
De Maas bracht en brengt de gemeente veel positiefs maar kan ook veel ellende
veroorzaken.
Inwoners en/of bedrijven maakten en maken hun beroep geheel of gedeeltelijk op en aan de Maas, terwijl met name de ligging van Arcen direct aan de Maas, veel dagtoeristen trekt.
Rampen waardoor de gemeente getroffen werd werden meestal veroorzaakt door de voorbij stromende Maas. Zonder schade aan te richten treedt de Maas jaarlijks, soms meerdere keren zelfs, buiten haar oevers. Bekend zijn de zware overstromingen van het dorp Arcen in januari 1926 en recent in december 1993 en januari 1995, waarbij ook de buitengebieden in Lomm en Velden door het water zwaar getroffen werden.
Arcen-Lomm-Velden en de Europeesche gedachte
Met de naburige gemeenten Straelen en Geldern werden door Arcen & Velden
sinds jaren reeds nauwe banden onderhouden. De gemeenschappelijke kenmerken
van deze gemeenten hebben in 1996 geleid tot een grensoverschrijdend samenwer-
kingsverband, in eerste instantie op toeristisch-recreatief gebied.
De Europeesche gedachte komt verder naar voren in de jumelage sinds 1990 met het
Duitse Salzhemmendorf en eerder sinds 1975 met het Oostenrijkse Landeck. Deze
laatste leidt sinds een aantal jaren echter een slapend bestaan.
Doel van de jumelage zijn vriendschapsbanden middels zo mogelijk jaarlijkse
uitwisselingen tussen verenigingen, maar ook tussen de gemeentebesturen.
